Rodzaje gaśnic tabela
Typy i rodzaje gaśnic, oraz ich przeznaczenie
Można wyróżnić 5 rodzajów pożarów i co najmniej kilka razy tyle różnych rodzajów gaśnic, a każda z nich znajdzie swoje zastosowanie gasząc inny pożar. Brzmi przerażająco, wiem. Około dwudziestu rodzajów gaśnic, pięć typów pożarów, o rany…
To nie jest przecież coś z czym ma się do czynienia codziennie, czy zatem szukać gaśnicy odpowiedniej do określonego rodzaju pożaru?
Co wtedy, czy czytać na etykiecie jaki rodzaj gaśnic mamy pod ręką i czy użyć takiej do pożaru który akurat jest?
To by nie miało sensu prawda?
Zanim przez te wszystkie informacje udało by się przebrnąć, to już nie byłoby po co takiej gaśnicy używać, ogień mógłby się tak rozprzestrzenić, że tylko pozostałoby czekać na straż pożarną, można by było tylko wziąć gaśnicę na zewnątrz żeby nie stała nam się krzywda i tam dokończyć czytanie etykiety 🙂
Na szczęście tak nie jest, a poniżej przedstawiam informację dlaczego chwytając pierwszą gaśnicę którą napotkamy z dużym prawdopodobieństwem ugasimy właściwy typ pożaru nawet o tym nie wiedząc.
Symbole gaśnic i oznaczenia ich skuteczności gaśniczej szczegółowo opisane są w tym artykule.
Różne typy gaśnic ze względu na środek gaśniczy, przeznaczone są do walki z poniższymi rodzajami pożarów.
Wyróżnia się 5 symboli pożarów na gaśnicach:
Symbol A na gaśnicy oznacza pożary ciał stałych, takich jak np. papier, drewno – są to materiały które ulegają zwęgleniu.
Symbol to B grupa pożarów łatwopalnych cieczy jak benzyna, olej, farby, nafta, ale też plastik – to materiały które się topią.
Symbol C to pożary gazów jak propan, metan, gaz ziemny.
Symbolem D oznaczone gaśnice przeznaczone do gaszenia metali łatwopalnych.
Symbol F gaśnice przeznaczone do gaszenia tłuszczy i olei kuchennych.
Oprócz powyższych grup pożarów, na niektórych gaśnicach jest umieszczona informacja o możliwości gaszenia urządzeń pod napięciem, na etykiecie.
Osoby będące już jakiś czas w branży ppoż. określają ją jako grupę „E„, formalnie jej nie ma, w potocznym języku przetrwała do dziś.
Zastosowanie gaśnic
Gaśnice zostały zaprojektowane tak, aby radzić sobie z różnymi rodzajami pożarów. Każda z nich ma określone przeznaczenie. Oprócz podziału gaśnic ze względu na środek gaśniczy, istnieje jeszcze podział na dwa typy: X i Z, jedne są pod stałym ciśnieniem, drugie nie. Każda z nich ma też inny czynnik napędowy, X to azot, Z to CO2. Inny jest również sposób ich uruchamiania, o czym w dalszej części.
Gaśnice proszkowe
Gaśnice proszkowe to najpopularniejsze rodzaje gaśnic, ich zastosowanie jest najszersze. Są uniwersalnymi gaśnicami wielofunkcyjnymi, ponieważ mogą być używane podczas najczęściej spotykanych grup pożarów klasy A, B i C.
Najpopularniejsza z nich to gaśnica 6kg, wyposażone w nią są niemal wszystkie obiekty użyteczności publicznej jak i prywatne firmy. Gaśnice te mogą być również używane do gaszenia pożarów urządzeń elektrycznych.
Nie schładzają ognia, ale wchodzą z nim w reakcję, nie pozwalając powtórnie się zapalić płonącemu przedmiotowi. Tu można zobaczyć jak wygląda obszar jaki potrafi ugasić taka gaśnica.
Ten rodzaj gaśnic może również powodować utratę widoczności, gaśnice proszkowe mogą też powodować problemy z oddychaniem ze względu na drobny proszek.
Większość pożarów to klasa A czyli ciała stałe, dlatego więc niemal w każdym obiekcie gdzie się znajdujemy pierwszą gaśnicą jaką zauważymy to gaśnica proszkowa, ponieważ jest ich znaczna większość na wyposażeniu budynku. Uniwersalna, skuteczna w gaszeniu 3 spośród 5 rodzajów pożarów.
Gaśnica powinna być oznaczona czerwonym znakiem fotoluminescencyjnym gaśnica, tak aby w razie zaniku źródła światła można było ją zlokalizować. Również droga ewakuacyjna, aby wydostać się z budynku powinna być możliwa do zlokalizowania kierując się zielonymi fotoluminescencyjnymi znakami ewakuacyjnymi.
Nie daj się nabrać! Jak wybrać najlepszą gaśnicę do biura, firmy, domu?
Gaśnice CO2 na dwutlenek węgla
Gaśnice CO2 nazywane też gaśnicami śniegowymi są często są umieszczane w miejscach z dużą ilością sprzętu elektrycznego, takich jak biura czy serwerownie, ponieważ można ich bezpiecznie używać podczas pożarów urządzeń elektrycznych. Często stosowane w sklepach AGD RTV.
Gaśnice z dwutlenkiem węgla nie pozostawiają żadnych pozostałości, w przeciwieństwie do gaśnic proszkowych.
Mogą być również używane do gaszenia pożarów klasy B, obejmujących łatwopalne ciecze, takie jak parafina lub benzyna.
Takie gaśnice działają poprzez gaszenie ognia i odcinanie dopływu powietrza. W zależności od rodzaju takiej gaśnicy, a właściwie konstrukcji jej dyszy niektóre z nich eliminują szok termiczny spowodowany dużą różnicą temperatur, ponieważ gaśnice śniegowe mogą mieć na wylocie nawet -70°C.
Śniegowe typy gaśnic i ich przeznaczenie będzie potrzebne wszędzie tam, gdzie chcemy uniknąć sprzątania po użyciu, oraz nie zniszczyć gaszonego urządzenia.
Gaśnice do gaszenia komputerów
Gaśnice do gaszenia komputerów dzięki specjalnej dyszy, nie powoduje zamrażania gaszonego przedmiotu, czy też uszkodzenia w wyniku różnicy temperatur.
Gaśnica do gaszenia komputerów, jako środek gaśnicy posiada CO2. Potrzebna jest tam gdzie gasząc wymagana jest czystość, ponieważ CO2 nie zostawia pyłów i zanieczyszczeń. Po użyciu dwutlenek ulatnia się nie pozostawiając śladów użycia.
Takie typy gaśnic i ich przeznaczenie dedykowane jest jako zabezpieczanie wszelkich urządzeń elektronicznych, używana w serwerowniach, sklepach komputerowych, biurach i wszędzie tam gdzie są komputery, elektronika itp.
Brzmi fajnie, ale większość producentów, nie wiedzieć czemu stosuje takie dysze, że przy uruchomieniu dosłownie łamie nadgarstki – taki powoduje odrzut. Także lepiej być dobrze przygotowanym oraz trzymać bardzo mocno za uchwyt uruchamiając gaśnicę…
Gaśnice wodne mgłowe
Gaśnice wodne a właściwie wodne-mgłowe to jedne z najlepszych gaśnic jeśli chodzi o zanieczyszczenia po użyciu gaśnicy, ponieważ nie zostawia praktycznie żadnych śladów.
Popularnie występująca jako gaśnica do gaszenia ludzi.
Środkiem gaśniczym jest woda demineralizowana, bez żadnych chemicznych dodatków, gasi pożary klasy A, czyli materiały stałe, jak papier, drewno i tekstylia. Można nią gasić palącą się odzież na człowieku nie powodując obrażeń, w zależności od producenta także pożary klasy F – tłuszcze jadalne jak olej do smażenia. Gasi również elektrykę do 1000V.
Działanie takie gaśnicy polega na mgle wodnej – nakłada wodę w postaci mgły, kropelki są bardzo małe. Im mniejsza kropla, tym większa jej powierzchnia w stosunku do wielkości, tym szybciej kropla paruje, co szybciej pochłania energię cieplną.
Znajdują przeznaczenie głównie w domu, ale częściej w przedszkolach, oraz różnego rodzaju biurach, tam gdzie chcemy aby po gaszeniu zostało jak najmniej zniszczeń i sprzątania.
Minusem jest niższa skuteczność w gaszeniu pożarów klasy A od gaśnicy proszkowej nawet ponad 3-krotnie mniejsza.
Gaśnice pianowe i płynowe
Gaśnice pianowe oraz gaśnice płynowe oprócz wody mają dodatek chemiczny w przeciwieństwie do gaśnic wodnych, który zwiększa skuteczność oraz pomaga wytworzyć np. pianę.
Zależnie od typu, te typy gaśnic i ich przeznaczenie może być pomocne podczas pożarów klasy A, B i F. Gaśnice pianowe zwykle stosuje się do grup pożarów A i B, a gaśnice płynowe do ABF.
Gaśnice pianowe i płynowe są bardziej wszechstronne niż gaśnice wodne, ponieważ można je stosować zarówno do ciał stałych, jak i cieczy: farb, benzyny, a niektóre również do tłuszczy.
Gaśnice te znajdują zastosowanie przy pożarach klasy F obejmujących oleje i tłuszcze kuchenne, takie jak smalec, oliwa z oliwek, olej słonecznikowy, olej kukurydziany, masło. Przy prawidłowym stosowaniu są niezwykle skuteczne. Mokra substancja chemiczna szybko gasi płomienie, chłodzi palący się olej i reaguje chemicznie, tworząc roztwór podobny do mydła, uszczelniając powierzchnię i zapobiegając ponownemu zapłonowi.
Zaletą tego rodzaju gaśnic jest skuteczność oraz łatwość doprowadzenia pomieszczenia w którym były użyte do porządku.
Gaśnice do gaszenia metali
Rzadko spotykana gaśnica przeznaczona do specjalistycznych zakładów pracy zajmujących się przetwarzaniem metali, obróbką związaną z ryzykiem pożaru grupy D.
Gaśnice przewoźne
Gaśnica przewoźna często nazywana agregatem gaśniczym w najpopularniejszym jej wydaniu posiada 25kg środka gaśniczego jakim jest proszek gaśniczy ABC.
Ze względu na dużą ilość środka gaśniczego znajdują zastosowanie głównie na stacjach paliw, w dużych firmach i wszędzie tam gdzie jest duże ryzyko pożaru jak np. zakłady przerobu drewna, tartaki, fabryki papieru.
Gaśnice przewoźne umieszcza się przeważnie tam gdzie jest duże ryzyko pożaru oraz szkód jaki mógłby wyrządzić, główną zaletą jest 25kg proszku, dzięki czemu nie trzeba jak w przypadku gaśnicy po opróżnieniu szukać następnej, a akcję gaśniczą prowadzić bez przerw.
Obecne gaśnice przewoźne są pod stałym ciśnieniem, oznacza to że wystarczy odkręcić zawór głowicy i nacisnąć na dźwignię przy końcówce węża.
Takie typy gaśnic wyposażone są w wózek gaśniczy, aby łatwiej można było nimi manewrować, oraz długi wąż, co ułatwia przemieszczanie się.
Urządzenie samogaszące - samoczynne urządzenie gaśnicze
Spotkałem się z różnym nazewnictwem tego rodzaju gaśnic, najczęściej stosowane to urządzenie samogaszące. W środku mają proszek gaśniczy do gaszenia pożarów grupy ABC.
Nie należą do przenośnych i podręcznych jak poprzednie, ale są stałym elementem zabezpieczenia pożarowego.
Występują w kilku wariantach wielkości, a ich największą zaletą jest cena w porównaniu do instalacji profesjonalnej linii gaśniczej.
Działają podobnie jak tryskacze, uruchamiają się po osiągnięciu w pomieszczeniu temperatury ok 60°C, rozsiewając proszek w okół siebie.
Takie typy gaśnic i ich przeznaczenie znajdzie użytek wszędzie tam, gdzie dostęp jest ograniczony oraz występuje ryzyko pożaru podczas nieobecności człowieka.
Gaśnice do gaszenia tłuszczy
Gaśnice tłuszczowe zaliczają się do kategorii gaśnic pianowych.
Można je najczęściej spotkać w kuchniach, jest 2kg lub 3kg gaśnica plątająca się między garnkami lub na wieszaku.
W zależności od producenta gasi pożary grupy AF lub ABF.
Koc gaśniczy
Koce gaśnicze przeciwpożarowe są przeznaczone głównie do tłumienia ognia poprzez odcięcie tlenu.
Koc gaśniczy ma wymiar 1,4m x1,8m.
Można go również użyć na osobie, której ubranie się zapaliło jak i samemu się okryć aby wydostać się z płonącego pomieszczenia.
Często używane jako zabezpieczenie przy spawaniu oraz pracy z palącymi się materiałami.
Gaśnice typu X
Rodzaje gaśnic typu X oznaczą, że gaśnica jest pod stałym ciśnieniem, czyli w chwili naciśnięcia dźwigni natychmiast możemy przystąpić do gaszenia. Budowę najpopularniejszych gaśnic typu X, ciśnieniem widać na obrazku.
Jest to zbiornik w kształcie walca, wypełniony w przypadku gaśnicy proszkowej proszkiem oraz ciśnieniem, które znajduje się w zbiorniku.
W środku zbiornika znajduje się rurka pobierająca proszek z dołu zbiornika, u góry jest głowica, przymocowana na gwint, aby można było ją wykręcić i wkręcić np. napełniając gaśnicę po użyciu. Przy głowicy znajdziemy też dźwignię, po wyjęciu zawleczki i naciśnięciu dźwigni ciśnienie znajduje ujście i wyrzuca proszek przez otwór wylotowy w gaśnicach 1 i 2kg, oraz przez wężyk w większych gaśnicach 4kg, 6kg, 12kg.
W każdej gaśnicy typu X oprócz śniegowej zainstalowany jest manometr który wskazuje ciśnienie, zwykle waha się w okolicach 7-15bar i oznaczone jest odpowiednim kolorem pola (zielonym), gdy wskaźnik znajduje się na czerwonym polu, ciśnienie jest nieprawidłowe, za małe lub za duże, gdy znajduje się na zielonym polu oznacza że jest w normie.
Wyjątek stanowią gaśnice śniegowe gdzie ciśnienie jest nawet 10x większe i potrafi dojść do 200bar przy nagrzaniu zbiornika, ale im większe ciśnienie tym większe niebezpieczeństwo że może ujść przez zawór bezpieczeństwa, więcej o gaśnicach śniegowych można znaleźć w ciekawostkach.
Jaki element konstrukcji wyróżnia gaśnice typu x?
Jest to przede wszystkim manometr (wskaźnik ciśnienia), który wskazuje jakie ciśnienie znajduje się aktualnie w zbiorniku. Strzałka manometru powinna znajdować się na zielonym polu.
Gaśnice typu Z go nie posiadają, ponieważ w zbiorniku gaśnicy typu Z nie ma ciśnienia, dopóki nie zbije się naboju z gazem, który je uwolni
Gaśnice typu Z
Ważne jest żeby po naciśnięciu dźwigni, puścić ją na ok 5-6 sekund żeby CO2 wypełnił cały zbiornik, po tych 5-6s należy jeszcze raz nacisnąć dźwignię, wtedy jest większa szansa że wyleci cały proszek, jeśli mamy do czynienia z gaśnicą proszkową.
Co się stanie gdy naciśniemy dźwignię i będziemy trzymać ją cały czas wciśniętą?
W przeciwności do gaśnicy typu X gaśnica nie wyrzuci całego proszku, gdyż ciśnienie będzie stopniowo uwalniane przez otwór który zrobiliśmy naciskając dźwignię, a jest on za mały żeby w jednej sekundzie cały zbiornik wypełnił się ciśnieniem, poderwie więc najprawdopodobniej luźną część proszku, zostawiając resztę na dnie.
Jak widać komplikacja oraz złożoność gaśnic typu Z, nie jest zbyt przyjazna dla niewtajemniczonego użytkownika, dlatego obecnie gaśnice tego typu są skutecznie zastępowane przez gaśnice X i rzadko kiedy można je już spotkać.
Gaśnice typu Y
Gaśnice typu Y to takie które trzeba odwrócić oraz uruchomić zbijak żeby zadziałały. Wywoływało to reakcję chemiczną: alkaliczno-kwasową, dzięki której proszek był wyrzucany.
Od kilkudziesięciu lat już się ich stosuje, użytkowanie takich gaśnic jest obecnie niedopuszczalne i niebezpieczne. Zdarzały się wypadki, że gaśnica, która waży 15kg się wyślizgiwała, ciężko było utrzymać.
Rodzaje gaśnic i ich przeznaczenie ze względu na środek gaśniczy - dlaczego warto wiedzieć czym się gasi?
Gaśnice proszkowe mogą spowodować szkody w pomieszczeniach, w postaci zasypania proszkiem, ale jeśli zapobiegnie to pożarowi który mógłby pochłonąć nie tylko pomieszczenie ale i obiekt, a także uratować życie ludzkie, to nie patrzy się że książki będą zalane, pokój zasypany proszkiem, gaśnica czy hydrant w takim momencie może uratować mienie i życie, a to jest najważniejsze.
Dodatkowe informacje jak instrukcja użytkowania gaśnicy, nazwa środka gaśniczego, ciśnienie gaśnicy, znajduje się na etykiecie korpusu, jednak podczas pożaru mało kto ma czas to czytać, dlatego zachęcam do zapoznania się z informacjami powyżej.
Gaśnice używane na terenie Polski muszą posiadać dopuszczenie do ich stosowania, wydane przez CNBOP, to znaczy że nie będzie zgodne z prawem używanie gaśnic kupionych za granicą, bez polskich atestów. Podobnie ma się np. ze znakami ppoż. i ewakuacyjnymi, nie wszystkie mają certyfikat CNBOP, na co warto zwrócić uwagę.
